Śródmieście powstawało w głównej mierze w czasach, gdy Poznań znajdował się pod panowaniem Pruskim. Wówczas uporządkowano i zagospodarowano dawne przedmieścia, następnie przekształcając i uzupełniając je w okresie powojennym, aż po czasy współczesne, które nadały Śródmieściu obecny kształt. Spacerując po tej części miasta, warto odwiedzić co najmniej kilka fyrtli.
Kierując się ze Starego Rynku na zachód, w ciągu kilku minut dociera się do wytyczonego przed ponad 200 laty placu, zwanego niegdyś Wilhelmsplatz, a dziś placem Wolności. Wspaniała klasycystyczna fasada kryje Bibliotekę Raczyńskich, pierwszą publiczną książnicę na ziemiach polskich. Obok gmach Muzeum Narodowego, mieszczącego dziś kolekcję rzeźby i malarstwa europejskiego (choć stary gmach powstawał pierwotnie dla chwały sztuki pruskiej). Do skarbów kolekcji zalicza się największy w Polsce zbiór XVII – wiecznej szkoły hiszpańskiej oraz jedyny w kraju obraz Clauda Moneta. W nowym skrzydle Muzeum znajduje się sztuka polska z najobszerniejszą kolekcja malarstwa Jacka Malczewskiego. Na południe od muzeum znajduje się dumny gmach Bazaru – w drugiej połowie XIX wieku hotelu połączonego z częścią handlową, pełniącego zarazem funkcję najważniejszego w owych czasach centrum patriotycznego. W historii zasłynęło także odwiedzinami i płomiennym przemówieniem Ignacego Paderewskiego, wygłoszonym późnym popołudniem 27 grudnia 1918 roku do Poznaniaków polskiego pochodzenia zgromadzonych na placu. Stało się ono iskrą do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Na cześć tego zwycięstwa, plac otrzymał obecną nazwę – Placu Wolności.
Idąc dalej na zachód, docieramy do Teatru Polskiego, dzieła wybitnego Poznaniaka – Zygmunta Gorgolewskiego, który później zasłynął budową opery lwowskiej. Budynek poznańskiego teatru znany jest m.in. z dwóch słów dumnie zdobiących fasadę „Naród sobie”. Faktycznie, Polacy ze wszystkich trzech zaborów przysyłali pieniądze na budowę jedynej publicznej instytucji w Poznaniu, w której pod koniec XIX w. można było legalnie usłyszeć polską mowę. W najbliższych latach na wolnej obecnie działce sąsiadującej z Teatrem ma powstać interaktywne muzeum Powstania Wielkopolskiego. Nieopodal teatru znajduje się Okrąglak, budynek w kształcie walca, stanowiący doskonały punkt orientacyjny w tej części miasta. Wybudowany w latach 50. XX w. jako dom handlowy, dziś pełni funkcję biurowca. Ma niesamowitą klatę schodową, która zajmuje ponad 40% powierzchni budynku! Uchodzi za jeden z wybitnych przykładów polskiego modernizmu w architekturze i pomimo swojego młodego wieku, jest już zabytkiem!
Idąc dalej wzdłuż ulicą Mielżyńskiego, odnaleźć można kamienicę z charakterystycznym, drewnianym zdobieniem szczytu. W jej przyziemiu podczas okupacji hitlerowskiej znajdowała się restauracja, której kelnerzy związani z polskim państwem podziemnym (tzw. organizacja dr Witaszka), dodawali trucizny do dań niemieckich oficerów. Kilka budynków dalej znajduje się niepozorna kamienica z klimatycznym dziedzińcem – to właśnie tu od ponad 200 lat spotykają się członkowie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, które w czasach zaborów pełniło funkcję nieformalnej uczelni wyższej, a dziś skupia naukowców i przyjaciół nauki.
Kierując się w dół ulicą Mielżyńskiego, docieramy do placu Cyryla Ratajskiego, w czasach pruskich znanego jako plac Nowomiejski. XIX-wieczna zabudowa została praktycznie w całości zniszczona w trakcie działań wojennych, a dziś plac uważany jest za jeden z dobrych przykładów architektury socrealizmu. Z kolei kierując się w górę ul. Mielżyńskiego i jej przedłużenia, ul. Gwarną docieramy do ulicy Święty Marcin – głównej arterii centrum miasta, jedynej w Polsce która świętuje swoje imieniny! Jej dawna zabudowa w dużej mierze także zniknęła w czasie walk o wyzwolenie oraz w czasie… powojennej odbudowy miasta. Dziś znajdują się tu już nieliczne secesyjne kamienice oraz kompleks biurowców z lat 70. Zachodni kraniec ulicy wyznacza Dzielnica Cesarska.
Na południe od ul. Święty Marcin biegnie równoległa ulica Taczaka, z dużo lepiej zachowaną XIX-wieczna architekturą, która w ostatnich latach odzyskuje swój blask i popularność. Dzieje się tak nie tylko ze względu na coraz liczniej odnawiane kamieniczki, ale także knajpki i kluby, jakże inne od tych przy Starym Rynku. W najbliższych latach do jednej z kamienic ma się przenieść Polski Teatr Tańca, który swą siedzibę ma w Poznaniu. Po kolejnych kilku minutach spaceru docieramy do słynnego Starego Browaru – centrum handlu, sztuki i biznesu. Budynki dawnego browaru zostały skomponowane z nowymi, stylizowanymi obiektami i parkiem. We wnętrzach Starego Browaru znajdziemy nie tylko niezliczone sklepy, ale także sale widowiskowo-ekspozycyjne, pięciogwiazdkowy hotel, biura czy instalacje i dzieła sztuki współczesnej, o restauracjach, klubie muzycznym czy kinie nie wspominając. To nietuzinkowe centrum handlowe od 15 już lat zdobywa kolejne nagrody i podbija serca nawet tych, którzy nie lubią robić zakupów. Do dziś jest najbardziej utytułowanym centrum handlowym w Polsce, a w kolekcji swoich trofeów posiada m.in. tytuł najlepszego centrum handlowego świata. Jest też chyba jednym centrum handlowym na świecie, które można zwiedzać z przewodnikiem.
Jeśli ktoś ma ochotę na zakupy poza centrum handlowym, warto aby przeszedł się dalej ulicą Półwiejską – najdłuższym deptakiem w mieście i zarazem ulicą handlową łączącą Stary Browar ze Starym Miastem. Po drodze, u wylotu ul. Strzeleckeiej, natknie się na pomnik Starego Marycha, czyli sympatycznego pana prowadzącego rower z przewieszoną na kierownicy teką, będącego pamiątką ku czci… gwary poznańskiej. A jeśli ktoś woli XIX-wieczną architekturę, warto zajrzeć na ulicę Kwiatową, Rybaki, Strzelecką czy Kopernika, żeby nacieszyć oko coraz liczniej odrestaurowanym detalem kamienic, znaleźć najbardziej kultowe kino w Poznaniu, czy uroczą fontannę wśród zieleni. Odwiedzajac Poznań w okresie bożego narodzenia trzeba koniecznie zarezerwować chwilkę aby zajrzeć do kościoła bernardynów przy pl. Bernardyńskim, gdzie co roku rozstawiana jest największa ruchoma szopka w Europie, zaś wielbiciele zdrowej żywności powinni odwiedzić sobotni Zielony Targ na pl. Bernardyńskim.
Ważniejsze adresy:
Muzeum Narodowe w Poznaniu, Aleje Marcinkowskiego 9, tel.: 61 85 68 000
http://www.mnp.art.pl/
Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, plac Wolności 19, tel.: 61 852 98 68
http://www.bracz.edu.pl/
Teatr Polski w Poznaniu, ul. 27 Grudnia 8/10, tel.: 61 852 56 27
http://www.teatr-polski.pl/
Stary Browar, ul. Półwiejska 42, tel.: 61 859 60 22
http://www.starybrowar5050.com/